Το γεφύρι μας έπεσε
Το γεφύρι μας έπεσε
Ο Άραχθος, το ποτάμι μας, που όλοι οι Τζουμερκιώτες καμαρώναμε και θαυμάζαμε, που ήμασταν τυχεροί που περνούσε από τον τόπο μας, έγινε ένας… «σκληρός εγκληματίας». Γκρέμισε το στολίδι μας, κατέστρεψε το γεφύρι της Πλάκας, τον Παρθενώνα των Τζουμέρκων. Από τότε οι κάτοικοι της Πλάκας, αλλά και όλοι οι Τζουμερκιώτες τον βλέπουμε και στεναχωριόμαστε. Βλέπουμε τα απομεινάρια του γεφυριού και θλίβεται η ψυχή μας.
Πριν από πολλά χρόνια φαίνονταν καθαρά, ότι το γεφύρι μας κινδυνεύει. Το ανατολικό βάθρο του σχεδόν δεν πατούσε καθόλου. Είχε υποσκαφτεί, γιατί η κοίτη του Άραχθου είχε κατεβεί επικίνδυνα, καθόσον είχε αναδασωθεί η λεκάνη απορροής του και παράλληλα κάτω από το γεφύρι γίνονταν αλόγιστη αμμοληψία, χωρίς κανένας να λαμβάνει μέτρα για την αντιμετώπιση αυτού του εγκλήματος. Το πρόβλημα είχε γίνει γνωστό σε όλους τους αρμόδιους. Ο Σύλλογος Προστασίας Αράχθου το είχε επισημάνει με υπομνήματα και το είχε κάνει γνωστό με τις απαραίτητες παραστάσεις στη Νομαρχία και την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων, που ήταν τότε υπεύθυνοι. Από το 2002 μέχρι το 2006, επιστημονικές ομάδες του πολυτεχνείου Κρήτης και του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, είχαν μελετήσει το πρόβλημα και είχαν επισημάνει τον κίνδυνο κατάρρευσης του γεφυριού. Μάλιστα για το θέμα είχαν γίνει ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια και είχαν δημοσιευθεί σε σχετικά επιστημονικά περιοδικά. Το πρόβλημα, λοιπόν, που αντιμετώπιζε το γεφύρι ήταν γνωστό όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.
Πάμπολλες ήταν οι καταχωρήσεις στο διαδίκτυο από Έλληνες του εξωτερικού. Το 2006 μετά από αγώνες και παραστάσεις του Συλλόγου Προστασίας Αράχθου, η τότε Νομαρχία Ιωαννίνων με Νομάρχη τον σημερινό Περιφερειάρχη, είχε αναθέσει τη σύνταξη μελέτης προστασίας του γεφυριού σε ομάδα τεσσάρων μελετητικών γραφείων των Ιωαννίνων. Η μελέτη συντάχτηκε. Διαπιστώθηκε ο κίνδυνος κατάρρευσης του γεφυριού και μελετήθηκαν τα έργα που έπρεπε να γίνουν για την προστασία των βάθρων του και μερικές μικροεπεμβάσεις στα στηθαία του. Αντί να γίνουν άμεσα τα βασικά έργα στην υποθεμελείωση των βάθρων, έγινε μόνο η συντήρηση των στηθαίων του γεφυριού, που δεν πρόσφεραν τίποτε στην προστασία του.
Τέλος ο Πλακιώτης δάσκαλος κ. Χαρίλαος Μήτσης, για είκοσι και πλέον χρόνια, δημοσίευε σχετικά άρθρα στον Γιαννιώτικο τύπο, που αναφέρονταν στο πρόβλημα και παρακαλούσε τους αρμόδιους να πάρουν άμεσα τα απαραίτητα μέτρα. Παράλληλα για το ίδιο θέμα είχε υποβάλει πάμπολλα υπομνήματα στην Περιφέρεια, τον Δήμο και την Εφορία Νεωτέρων Μνημείων. Στο τελευταίο μάλιστα, που υπέβαλε το 2014 στην Περιφέρεια, ήταν προφητικός. Εξέφραζε τη βεβαιότητα ότι ο χειμώνας του 2014 θα ήταν ο τελευταίος για το γεφύρι. Όλοι γνώριζαν τον κίνδυνο που διέτρεχε το γεφύρι μας.
Οι μόνοι που δεν συγκινήθηκαν ήταν οι «αρμόδιοι». Στην αρχή χαρακτηρίσαμε τον Άραχθο... «σκληρό εγκληματία». Πώς θα πρέπει να χαρακτηρίσουμε τους «αρμόδιους», που άφησαν το γεφύρι να καταρρεύσει ενώ γνώριζαν (για περισσότερα από είκοσι χρόνια) τον άμεσο κίνδυνο που διέτρεχε; Ο Άραχθος γκρέμισε το γεφύρι, γιατί με την ύπαρξή του στο σημείο εκείνο, του περιόριζε την ελευθερία. Η ύπαρξη του γεφυριού στη συγκεκριμένη θέση και η μνημειακή του αξία, για 10ετίες τώρα, εμποδίζει και την κατασκευή του υδροηλεκτρικού φράγματος του «Αγ. Νικολάου» στον Άραχθο. Μήπως αυτός ήταν ο λόγος που οι «αρμόδιοι» δεν μπόρεσαν ή δεν τους άφησαν να συντονιστούν, για να το προστατέψουν? Απλώς κάνουμε μια σκέψη. Μια σκέψη που δεν θέλουμε να πιστέψουμε. Ας πιστέψουμε καλύτερα, ότι το γεφύρι είναι ένα ακόμα θύμα της γραφειοκρατίας και της αδιαφορίας της Δημόσιας Διοίκησης. Δυστυχώς η κρίση που περνάμε δεν είναι μόνο οικονομική. Είναι και κρίση των θεσμών. Κανείς δεν σέβεται τίποτε. Δεν σεβόμαστε την ιστορία μας, τους αγώνες και τις θυσίες των προγόνων μας. Δεν σεβαστήκαμε το γεφύρι μας. Ένα μνημείο που χτίστηκε στη δύσκολη περίοδο της τουρκοκρατίας, με τη χορηγία της οικογένειας Λούλη, το υστέρημα και την προσωπική εργασία όλων των Τζουμερκιωτών.
Το γεφύρι της Πλάκας δεν ήταν μόνο ένα θαυμάσιο αρχιτεκτόνημα, ήταν παράλληλα ένα μνημείο συνδεδεμένο με γεγονότα και ιστορικές μνήμες 150 περίπου χρόνων. Το χτίσιμό του ολοκληρώθηκε το 1866. Στο χώρο του έγιναν πολλές μάχες και χύθηκε πολύ αίμα για την απελευθέρωσή μας από τους Τούρκους. Από το 1881 μέχρι το 1913 ένωνε την τουρκοκρατούμενη Ελλάδα, με την Ελλάδα που είχε απελευθερωθεί μέχρι τότε. Ακριβώς δίπλα στο ανατολικό βάθρο, που κατέρρευσε, σε ένα κτίριο που σώζεται ακόμη, είχε λειτουργήσει, για τα 32 εκείνα χρόνια, το Τελωνείο του Ελληνικού κράτους.
Στο κτίριο αυτό, του παλαιού Τελωνίου, στις 29 Φεβρουαρίου 1944, οι Αντιστασιακές οργανώσεις της κατοχής υπέγραψαν το γνωστό «Σύμφωνο της Πλάκας». Με την κατάρρευση του γεφυριού δεν μπορούμε να τα ξεχάσουμε όλα αυτά. Μαζί με το γεφύρι μας δεν μπορούμε να ξεχάσουμε και την ιστορία μας.
Είναι λοιπόν απαραίτητο να ξαναχτιστεί οπωσδήποτε το γεφύρι. Μια πιστή αναστήλωσή του θα βοηθούσε, με το χρόνο, να ξεχάσουμε την καταστροφή που μας βρήκε. Οι προϋποθέσεις είναι πολύ καλές. Τη μελέτη αναστήλωσης έχει αναλάβει το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Η οικογένεια Λούλη έχει δηλώσει δημόσια ότι αναλαμβάνει να χρηματοδοτήσει εξ ολοκλήρου το έργο, όπως είχαν κάνει και οι πρόγονοί της. Το μόνο που μας φοβίζει είναι η αδράνεια της Δημόσιας Διοίκησης και η γραφειοκρατία, μετά όμως από την ξεκάθαρη δήλωση του συμπατριώτη Πρωθυπουργού μας, ότι το γεφύρι θα ξαναχτιστεί, ελπίζω ότι να ξεπεραστούν.
Το γεφύρι που θα ξαναχτιστεί δεν θα είναι βέβαια αυτό που ο πρωτομάστορας Κώστας Μπέγκας είχε χτίσει το 1866, αλλά θα είναι κάποιο πιστό αντίγραφο. Ένα αντίγραφο, που θα είναι ικανό να μας θυμίζει την ιστορία μας και τις μνήμες 150 χρόνων. Θα μας θυμίζει ακόμη την ανικανότητά μας να προλάβουμε την κατάρρευση του πρωτότυπο. Αφού δεν ήμασταν ικανοί να προστατεύσουμε το πρωτότυπο, ας ζήσουμε τουλάχιστον με ένα αντίγραφο.
Η Συντακτική Ομάδα
Πριν από πολλά χρόνια φαίνονταν καθαρά, ότι το γεφύρι μας κινδυνεύει. Το ανατολικό βάθρο του σχεδόν δεν πατούσε καθόλου. Είχε υποσκαφτεί, γιατί η κοίτη του Άραχθου είχε κατεβεί επικίνδυνα, καθόσον είχε αναδασωθεί η λεκάνη απορροής του και παράλληλα κάτω από το γεφύρι γίνονταν αλόγιστη αμμοληψία, χωρίς κανένας να λαμβάνει μέτρα για την αντιμετώπιση αυτού του εγκλήματος. Το πρόβλημα είχε γίνει γνωστό σε όλους τους αρμόδιους. Ο Σύλλογος Προστασίας Αράχθου το είχε επισημάνει με υπομνήματα και το είχε κάνει γνωστό με τις απαραίτητες παραστάσεις στη Νομαρχία και την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων, που ήταν τότε υπεύθυνοι. Από το 2002 μέχρι το 2006, επιστημονικές ομάδες του πολυτεχνείου Κρήτης και του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, είχαν μελετήσει το πρόβλημα και είχαν επισημάνει τον κίνδυνο κατάρρευσης του γεφυριού. Μάλιστα για το θέμα είχαν γίνει ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια και είχαν δημοσιευθεί σε σχετικά επιστημονικά περιοδικά. Το πρόβλημα, λοιπόν, που αντιμετώπιζε το γεφύρι ήταν γνωστό όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.
Πάμπολλες ήταν οι καταχωρήσεις στο διαδίκτυο από Έλληνες του εξωτερικού. Το 2006 μετά από αγώνες και παραστάσεις του Συλλόγου Προστασίας Αράχθου, η τότε Νομαρχία Ιωαννίνων με Νομάρχη τον σημερινό Περιφερειάρχη, είχε αναθέσει τη σύνταξη μελέτης προστασίας του γεφυριού σε ομάδα τεσσάρων μελετητικών γραφείων των Ιωαννίνων. Η μελέτη συντάχτηκε. Διαπιστώθηκε ο κίνδυνος κατάρρευσης του γεφυριού και μελετήθηκαν τα έργα που έπρεπε να γίνουν για την προστασία των βάθρων του και μερικές μικροεπεμβάσεις στα στηθαία του. Αντί να γίνουν άμεσα τα βασικά έργα στην υποθεμελείωση των βάθρων, έγινε μόνο η συντήρηση των στηθαίων του γεφυριού, που δεν πρόσφεραν τίποτε στην προστασία του.
Τέλος ο Πλακιώτης δάσκαλος κ. Χαρίλαος Μήτσης, για είκοσι και πλέον χρόνια, δημοσίευε σχετικά άρθρα στον Γιαννιώτικο τύπο, που αναφέρονταν στο πρόβλημα και παρακαλούσε τους αρμόδιους να πάρουν άμεσα τα απαραίτητα μέτρα. Παράλληλα για το ίδιο θέμα είχε υποβάλει πάμπολλα υπομνήματα στην Περιφέρεια, τον Δήμο και την Εφορία Νεωτέρων Μνημείων. Στο τελευταίο μάλιστα, που υπέβαλε το 2014 στην Περιφέρεια, ήταν προφητικός. Εξέφραζε τη βεβαιότητα ότι ο χειμώνας του 2014 θα ήταν ο τελευταίος για το γεφύρι. Όλοι γνώριζαν τον κίνδυνο που διέτρεχε το γεφύρι μας.
Οι μόνοι που δεν συγκινήθηκαν ήταν οι «αρμόδιοι». Στην αρχή χαρακτηρίσαμε τον Άραχθο... «σκληρό εγκληματία». Πώς θα πρέπει να χαρακτηρίσουμε τους «αρμόδιους», που άφησαν το γεφύρι να καταρρεύσει ενώ γνώριζαν (για περισσότερα από είκοσι χρόνια) τον άμεσο κίνδυνο που διέτρεχε; Ο Άραχθος γκρέμισε το γεφύρι, γιατί με την ύπαρξή του στο σημείο εκείνο, του περιόριζε την ελευθερία. Η ύπαρξη του γεφυριού στη συγκεκριμένη θέση και η μνημειακή του αξία, για 10ετίες τώρα, εμποδίζει και την κατασκευή του υδροηλεκτρικού φράγματος του «Αγ. Νικολάου» στον Άραχθο. Μήπως αυτός ήταν ο λόγος που οι «αρμόδιοι» δεν μπόρεσαν ή δεν τους άφησαν να συντονιστούν, για να το προστατέψουν? Απλώς κάνουμε μια σκέψη. Μια σκέψη που δεν θέλουμε να πιστέψουμε. Ας πιστέψουμε καλύτερα, ότι το γεφύρι είναι ένα ακόμα θύμα της γραφειοκρατίας και της αδιαφορίας της Δημόσιας Διοίκησης. Δυστυχώς η κρίση που περνάμε δεν είναι μόνο οικονομική. Είναι και κρίση των θεσμών. Κανείς δεν σέβεται τίποτε. Δεν σεβόμαστε την ιστορία μας, τους αγώνες και τις θυσίες των προγόνων μας. Δεν σεβαστήκαμε το γεφύρι μας. Ένα μνημείο που χτίστηκε στη δύσκολη περίοδο της τουρκοκρατίας, με τη χορηγία της οικογένειας Λούλη, το υστέρημα και την προσωπική εργασία όλων των Τζουμερκιωτών.
Το γεφύρι της Πλάκας δεν ήταν μόνο ένα θαυμάσιο αρχιτεκτόνημα, ήταν παράλληλα ένα μνημείο συνδεδεμένο με γεγονότα και ιστορικές μνήμες 150 περίπου χρόνων. Το χτίσιμό του ολοκληρώθηκε το 1866. Στο χώρο του έγιναν πολλές μάχες και χύθηκε πολύ αίμα για την απελευθέρωσή μας από τους Τούρκους. Από το 1881 μέχρι το 1913 ένωνε την τουρκοκρατούμενη Ελλάδα, με την Ελλάδα που είχε απελευθερωθεί μέχρι τότε. Ακριβώς δίπλα στο ανατολικό βάθρο, που κατέρρευσε, σε ένα κτίριο που σώζεται ακόμη, είχε λειτουργήσει, για τα 32 εκείνα χρόνια, το Τελωνείο του Ελληνικού κράτους.
Στο κτίριο αυτό, του παλαιού Τελωνίου, στις 29 Φεβρουαρίου 1944, οι Αντιστασιακές οργανώσεις της κατοχής υπέγραψαν το γνωστό «Σύμφωνο της Πλάκας». Με την κατάρρευση του γεφυριού δεν μπορούμε να τα ξεχάσουμε όλα αυτά. Μαζί με το γεφύρι μας δεν μπορούμε να ξεχάσουμε και την ιστορία μας.
Είναι λοιπόν απαραίτητο να ξαναχτιστεί οπωσδήποτε το γεφύρι. Μια πιστή αναστήλωσή του θα βοηθούσε, με το χρόνο, να ξεχάσουμε την καταστροφή που μας βρήκε. Οι προϋποθέσεις είναι πολύ καλές. Τη μελέτη αναστήλωσης έχει αναλάβει το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Η οικογένεια Λούλη έχει δηλώσει δημόσια ότι αναλαμβάνει να χρηματοδοτήσει εξ ολοκλήρου το έργο, όπως είχαν κάνει και οι πρόγονοί της. Το μόνο που μας φοβίζει είναι η αδράνεια της Δημόσιας Διοίκησης και η γραφειοκρατία, μετά όμως από την ξεκάθαρη δήλωση του συμπατριώτη Πρωθυπουργού μας, ότι το γεφύρι θα ξαναχτιστεί, ελπίζω ότι να ξεπεραστούν.
Το γεφύρι που θα ξαναχτιστεί δεν θα είναι βέβαια αυτό που ο πρωτομάστορας Κώστας Μπέγκας είχε χτίσει το 1866, αλλά θα είναι κάποιο πιστό αντίγραφο. Ένα αντίγραφο, που θα είναι ικανό να μας θυμίζει την ιστορία μας και τις μνήμες 150 χρόνων. Θα μας θυμίζει ακόμη την ανικανότητά μας να προλάβουμε την κατάρρευση του πρωτότυπο. Αφού δεν ήμασταν ικανοί να προστατεύσουμε το πρωτότυπο, ας ζήσουμε τουλάχιστον με ένα αντίγραφο.
Η Συντακτική Ομάδα
